Co warto wiedzieć przed zakupem samochodu?

Nowy Rok to dla wielu osób czas postanowień na nadchodzące kilkanaście miesięcy. Może chodzić o różne wyzwania i cele, w tym sprawy majątkowe, jak choćby zakup lub wymiana auta. Tego rodzaju transakcję, zwłaszcza gdy dotyczyć ma ona pojazdu z drugiej ręki, warto wcześniej przemyśleć i przygotować, aby później nie było niemiłych niespodzianek. Istotne będzie ustalenie i sprawdzenie zarówno stanu technicznego, jak i - o czym wielu zapomina - stanu prawnego z uwzględnieniem ubezpieczenia.

Kwestie formalne

Punkt wyjścia dla dalszych działań w kierunku podpisania umowy kupna-sprzedaży (jak się często określa umowę sprzedaży) stanowią dokumenty dotyczące samego pojazdu (dowód rejestracyjny, karta pojazdu, faktura/umowa nabycia) czy też legitymujące samego sprzedawcę (dowód osobisty, prawo jazdy). Jeżeli sprzedawca twierdzi, że nabył auto w salonie, można poprosić o okazanie potwierdzającej ten fakt faktury. W przypadku gdy osoba ta nie jest pierwszym właścicielem pojazdu, przyda się kserokopia umowy kupna-sprzedaży. Im więcej wiadomo o poprzednich właścicielach, tym lepiej dla samego kupującego. Informacje te mogą się przydać, np. w razie zatrzymania samochodu przez policję w związku z jego wcześniejszą kradzieżą.

Nabierając pewności co do legalnego pochodzenia auta oraz tożsamości jego właściciela, można upewnić się, czy osoba ta nie obciążyła pojazdu prawem na rzecz osoby trzeciej. W praktyce chodzi tu o sprawdzenie, czy auto nie figuruje w rejestrze zastawów lub w rejestrze skarbowym. Fakt obciążenia auta zastawem rejestrowym powinien być ujawniony w dowodzie rejestracyjnym. Nie jest to jednak niezbędne dla ustanowienia takiego prawa, stąd, aby mieć co do tego pewność, trzeba zasięgnąć informacji w sądowym rejestrze zastawów. Nie ma bowiem zastawu rejestrowego bez wpisu do rejestru zastawów. W celu tego rodzaju weryfikacji należy złożyć wniosek na formularzu DW-2 i uiścić opłatę w kwocie 20 zł w ekspozyturze Centralnej Informacji Zastawów Rejestrowych znajdującej się w każdym Wydziale Gospodarczym - Rejestru Zastawów. Wydziały takie posiadają jednak tylko niektóre sądy rejonowe.

Jeśli sprzedawca auta ma zaległości podatkowe lub składkowe, wówczas nie można wykluczyć, że jego samochód został obciążony zastawem skarbowym. Najlepszym sposobem na sprawdzenie tego jest złożenie wniosku do Centralnego Rejestru Zastawów Skarbowych przy Ministerstwie Finansów. Opłata za wypis z CRZS wynosi 50 zł.

Polisy

Przymierzając się do zakupu auta, warto zapytać sprzedawcę także o posiadane przez niego polisy komunikacyjne, przy czym wykupienie ubezpieczenia autocasco z okresem ważności przypadającym za kilka czy nawet 12 miesięcy nie ma jednak w praktyce żadnego znaczenia dla kupującego. Polisa ta wygaśnie bowiem z chwilą zmiany właściciela ubezpieczonego pojazdu.

Inaczej jest w przypadku obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Sprzedawca jest obowiązany przekazać nabywcy potwierdzenie zawarcia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, czyli odpowiednią polisę. Umowa sprzedaży auta nie musi jednak wspominać o tym ubezpieczeniu. Tak czy inaczej kupujący nabywa samochód czy motocykl wraz z ochroną ubezpieczeniową w zakresie OC. Na nabywcę samochodu przechodzą bowiem automatycznie prawa i obowiązki wynikające z zawartej umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Kupujący nie musi jej wypowiadać - ma prawo kontynuować polisę do upływu okresu ubezpieczenia wskazanego na polisie. Może jednak wypowiedzieć przejętą po zbywcy pojazdu umowę, niekoniecznie w ciągu pierwszych 30 dni, przy czym właściwie tego samego dnia należy zaopatrzyć się w inną polisę.

Weryfikacja legalności

Przed podpisaniem umowy kupna-sprzedaży warto przekonać się, czy auto nie figuruje w prowadzonej przez policję ogólnopolskiej bazie pojazdów utraconych, zabezpieczonych i znalezionych na terenie kraju. Sprawdzenia można dokonać na posterunku policji. Za sprawdzenie auta policja nie pobiera żadnych opłat. W celu sprawdzenia auta należy zgłosić się do jednostki policji z dokumentem tożsamości i najlepiej ze sprawdzanym samochodem.

Zbadanie stanu technicznego pojazdu oraz tabliczek znamionowych zawierających numer nadwozia warto też powierzyć fachowcom. Tego rodzaju usługi świadczą m.in. stacje diagnostyczne. Poza typowym przeglądem dobrze jest zlecić zbadanie punktów kontrolnych oraz stanu licznika, w celu ustalenia zarówno rzekomej bezwypadkowej historii auta, jak i jego rzeczywistego przebiegu.

W celu sprawdzenia prawdziwości wpisów w książce serwisowej należy się natomiast wybrać do dealera danej marki.

Co w umowie?

W umowie sprzedaży należy dokładnie opisać pojazd będący przedmiotem transakcji. Oprócz wskazania marki, modelu auta i roku produkcji powinny się tam znaleźć także szczególne cechy identyfikacyjne, zwłaszcza VIN, numer rejestracyjny i numer silnika. W umowie można też wskazać numer karty pojazdu oraz serię i numer dowodu rejestracyjnego.

Nie należy zapominać o podaniu w umowie daty jej zawarcia. Będzie ona wyznaczać początek biegu ważnych terminów, m.in. do uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych.

Wskazanym jest także wpisanie aktualnego stanu licznika, a także oświadczeń, które składa sprzedawca lub które znalazły się w ogłoszeniu o sprzedaży, w szczególności odnośnie braku usterek czy bezwypadkowego przebiegu pojazdu. Jeśli później okaże się, że w rzeczywistości było inaczej, ułatwi to drogę dochodzenia roszczeń z tytułu np. rękojmi za wady.

W sytuacji gdy wraz z samochodem sprzedawca zbywa również i inne przedmioty (np. dodatkowy komplet felg z oponami, nawigacja GPS), należy je także wymienić w tekście umowy. Z kolei nie ma potrzeby wyliczania rzeczy, które są konieczne do korzystania z samochodu zgodnie z jego przeznaczeniem (tzw. przynależności), np. koła zapasowego, trójkąta ostrzegawczego, itp. Ich własność z mocy prawa przejdzie na kupującego wraz z samochodem.

W umowie można udokumentować czynności, które towarzyszyły jej zawarciu, np. pokwitowanie dokonania zapłaty przez kupującego czy informacja o ujawnionych wadach auta.