Gazeta Podatkowa nr 34 (1388) z dnia 27.04.2017
Umowa o zrzeczenie się prawa do zachowku
Wraz z żoną i dziećmi podjęliśmy decyzję, że spadek po mnie, w skład którego wchodzi wyłącznie firma, przekażę w całości w testamencie jednej z córek. Moim celem jest to, aby biznes po mojej śmierci funkcjonował dalej w sposób niezakłócony. Nie chciałbym jednak, aby pozostałe dzieci dochodziły zachowku od spadkobiercy (córki), bo ta nie będzie w stanie spłacić zachowku bez sprzedaży wspomnianej firmy. Nie chcę też dzieci wydziedziczać, bo nie mam ku temu podstaw. Dzieci się zgadzają, aby zrezygnować z zachowku. Czy możemy podpisać taką umowę?
Problem jest niewątpliwie złożony i budzi wiele wątpliwości. Przepisy nie regulują tego zagadnienia wprost. Co więcej, przewidują zasadę, w myśl której z zastrzeżeniem przewidzianych wyjątków umowa o spadek po osobie żyjącej jest nieważna. Stanowi o tym art. 1047 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2017 r. poz. 459). Żaden ze wspomnianych wyjątków nie przewiduje zawierania umowy o zrzeczeniu się zachowku. Dopuszcza się natomiast m.in. zawarcie umowy ze spadkobiercami ustawowymi o zrzeczeniu się dziedziczenia (art. 1048 K.c.).
Niewątpliwie w praktyce brak możliwości zrzeczenia się zachowku przysparza czasem wielu trudności. To że spadkobierca uzyskuje spadek nie oznacza, że zawsze będzie w stanie uregulować należności z tytułu roszczenia o zachowek. W omawianej sytuacji problem polega na tym, że Czytelnik chce, aby po jego śmierci firma dalej działała. Tymczasem gdyby rodzeństwo spadkobiercy wystąpiło o zachowek, wówczas zapewne jedynym wyjściem dla spadkobiercy (z uwagi na brak własnego majątku) byłaby sprzedaż czy rozwiązanie przedsiębiorstwa w celu pozyskania środków na spłatę zachowku (tym samym firma przestałaby działać).
W dniu 17 marca 2017 r. Sąd Najwyższy podjął uchwałę (sygn. akt III CZP 110/16), w której dopuścił zawieranie tego rodzaju umów. Wskazał, że za treścią uchwały dopuszczającej taką możliwość przemawiają względy doktrynalne. Uznał, że skoro w Kodeksie cywilnym nie ma zakazu zrzekania się w drodze umowy prawa do zachowku, to jest to dopuszczalne. Jeżeli zgodnie z art. 1048 K.c. ustawodawca dopuścił możliwość zrzeczenia się prawa do dziedziczenia, to wnioskując z większego na mniejsze (a maiori ad minus), dopuścił także ograniczenie zrzeczenia się jedynie do zachowku. Umowa zrzeczenia się prawa do zachowku pozwala ściśle regulować przyszłą sukcesję, zwłaszcza przedsiębiorstwa. Powoduje to uelastycznienie prawa spadkowego, poszerza prawa spadkodawcy a także zwiększa rangę prawa spadkowego. Co istotne, uchwale nadano moc zasady prawnej, a to sprawia, że należy się spodziewać iż zarówno notariusze, jak i sądy rozstrzygające ewentualne spory będą zajmowały podobne stanowiska.
www.KodeksCywilny.pl - Spadki:
| Jeśli nie znalazłeś informacji, której szukasz, wejdź do serwisu | ||
| www.PrawnikRodzinny.pl » |
Serwis Głównego Księgowego
Gazeta Podatkowa
z obszernym komentarzem »
Firma »
Aplikacja mobilna dla Księgowych »
Księgowego,Kadrowego,VAT »
Serwisy internetowe »
Pobierz darmową aplikację »
Posłuchaj »
Terminarz
20.11.2024 (środa)
25.11.2024 (poniedziałek)
GOFIN PODPOWIADA
Kompleksowe opracowania tematyczne
WSKAŹNIKI
Bieżące wskaźniki wraz z archiwum
KALKULATORY
Narzędzia księgowego i kadrowego
PRZEPISY PRAWNE
Ustawy, rozporządzenia - teksty ujednolicone
| ||||||||||||
|
||||||||||||