Skutki niewywiązywania się z zawartej ugody

Z dłużnikiem została zawarta ugoda, w której dług rozłożono mu na raty i zrezygnowano z naliczania odsetek. Problem w tym, że dłużnik przestał się z tej ugody wywiązywać. W tej sytuacji chcemy od niego zapłaty całego długu, razem z odsetkami. Czy możemy tego żądać, skoro już zgodziliśmy się na piśmie na rozłożenie długu na raty i nienaliczanie odsetek? Czy możemy w jakiś sposób anulować tę ugodę, skoro dłużnik jej nie wykonuje?

Jeśli dłużnik nie wykonuje ugody, można od ugody odstąpić i doprowadzić tym samym do takiego stanu, jakby ugoda w ogóle nie została zawarta. Dzięki temu możliwe będzie żądanie odsetek, z których w ugodzie zrezygnowano oraz zażądanie od razu zapłaty całego długu.

Ugoda została uregulowana w art. 917 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.). Z przepisu tego wynika, że przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Czytelnik zawarł z dłużnikiem ugodę pozasądową - nie była to ugoda zawarta przed sądem, lecz umowa, do której stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zobowiązań. Samo niewykonywanie ugody nie powoduje jeszcze automatycznie jej nieważności. Skoro jednak dłużnik nie wywiązuje się z zawartej umowy (ugody), można zastosować ogólne przepisy K.c. regulujące skutki niewywiązywania się z umów wzajemnych. Ugoda zaliczana jest do umów wzajemnych, bo jej istotą są wzajemne ustępstwa stron. To oznacza m.in. możliwość odstąpienia od zawartej ugody, gdy zajdą okoliczności przewidziane w K.c. lub określone w samej ugodzie.

Przepisem, który znajdzie tu zastosowanie i pozwoli do powrotu do stanu jak sprzed zawarcia ugody, jest art. 491 K.c. Wynika z niego, że jeżeli jedna ze stron dopuszcza się zwłoki w wykonaniu zobowiązania z umowy wzajemnej, druga strona może wyznaczyć jej odpowiedni dodatkowy termin do wykonania z zagrożeniem, iż w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu będzie uprawniona do odstąpienia od umowy. Jeżeli świadczenia obu stron są podzielne, a jedna ze stron dopuszcza się zwłoki tylko co do części świadczenia, uprawnienie do odstąpienia od umowy przysługujące drugiej stronie ogranicza się, według jej wyboru, albo do tej części, albo do całej reszty niespełnionego świadczenia. Strona ta może także odstąpić od umowy w całości, jeżeli wykonanie częściowe nie miałoby dla niej znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez nią cel umowy, wiadomy stronie będącej w zwłoce.

Zatem Czytelnik, powołując się na art. 491 K.c., może wyznaczyć dłużnikowi dodatkowy termin na uregulowanie zaległych rat z ugody, uprzedzając jednocześnie dłużnika, że jeśli tego nie zrobi, to będzie to skutkowało odstąpieniem od ugody. W razie braku zapłaty w wyznaczonym dodatkowym terminie, należy złożyć oświadczenie o odstąpieniu od zawartej ugody.