kodeks cywilny, kodeks postępowania cywilnego, prawo cywilne, kodeks cywilny tekst jednolity
lupa
A A A

Gazeta Podatkowa nr 63 (895) z dnia 6.08.2012

Obowiązki wierzyciela wobec poręczycieli

Osoby, które udzieliły poręczenia za zobowiązania innej osoby muszą liczyć się z tym, że w przyszłości mogą zostać zmuszone do ich zapłaty. O problemach dłużnika ze spłatą długów powinny zostać wcześniej poinformowane przez wierzyciela.


Obowiązki obu stron

Ryzyko związane z udzieleniem poręczenia może być spore. Jeśli bowiem dłużnik nie spłaci swoich zobowiązań, można być pewnym, że wierzyciel prędzej czy później zażąda zapłaty od poręczyciela. Ten, o ile z umowy poręczenia nie wynika nic innego, odpowiada za to wszystko, za co w związku z konkretnym zobowiązaniem odpowiada dłużnik, a więc nie tylko za należność główną, ale też np. odsetki czy poniesione przez wierzyciela koszty niezbędne do dochodzenia roszczenia.

Z umową poręczenia wiążą się obowiązki nie tylko dla poręczyciela, ale też dla wierzyciela. Powinien on niezwłocznie poinformować poręczyciela o tym, że dłużnik spóźnia się z zapłatą (art. 880 K.c.). Skutki zaniechania wywiązania się z tego obowiązku nie są jednak tak daleko idące, jak oczekiwałby tego poręczyciel.


Zobowiązanie nadal istnieje

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 października 2003 r., sygn. akt II CK 84/02 uznał, iż zwłoka wierzyciela w zawiadomieniu poręczyciela o opóźnieniu się dłużnika ze spełnieniem świadczenia nie przekreśla, w oparciu o art. 880 K.c., obowiązku spełnienia tego świadczenia przez poręczyciela. W tej sprawie osoba fizyczna poręczyła za zobowiązania spółki z o.o. wobec firmy leasingowej. O tym, że spółka nie płaci rat leasingowych nie była jednak informowana - dowiedziała się dopiero, gdy otrzymała skierowany przeciw sobie jako poręczycielowi pozew o zapłatę. Poręczyciel próbował w sądzie bronić się przed zapłatą twierdząc, że skoro wierzyciel nie wywiązał się z obowiązku poinformowania go o opóźnieniu się spółki z zapłatą rat leasingowych, to jest automatycznie zwolniony z obowiązku zapłaty. Sądy rozpatrujące sprawę nie podzieliły tego poglądu, nie znalazł on też uznania Sądu Najwyższego, do którego poręczyciel złożył kasację od niekorzystnego wyroku.


Odpowiedzialność za szkodę

Nie oznacza to, że wierzyciele mogą całkowicie bezkarnie lekceważyć obowiązek zawiadamiania poręczycieli o opóźnieniach dłużników w spłacie zobowiązań. Zgodnie z ogólnymi zasadami prawa cywilnego wierzyciel odpowiada wobec poręczyciela za wszelką szkodę, jaką ten poniósł w następstwie nienależytego wywiązania się przez wierzyciela z obowiązków wynikających z umowy poręczyciela. Podstawą prawną takiej odpowiedzialności odszkodowawczej jest art. 471 K.c. Przepis ten stanowi, iż dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Sąd Najwyższy wskazał na przykładowe sytuacje, kiedy taka odpowiedzialność odszkodowawcza może wchodzić w grę. Może tu wchodzić w rachubę np. odpowiedzialność za to, iż dłużnik główny - w okresie między powstaniem opóźnienia w spłacie swoich długów a spóźnionym zawiadomieniem poręczyciela o tym fakcie przez wierzyciela - stał się niewypłacalny, w następstwie czego poręczyciel nie miał już szans na odzyskanie zapłaconych wierzycielowi kwot od dłużnika głównego. Poręczyciel, który musiał zapłacić wierzycielowi, ma prawo żądać zwrotu uiszczonych kwot od dłużnika. Wynika to z art. 518 § 1 pkt 1 K.c. Przewiduje on, że osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty, jeżeli płaci cudzy dług, za który jest odpowiedzialna osobiście. To, czy wskazane uprawnienie ma w praktyce jakąkolwiek wartość zależy oczywiście od sytuacji majątkowej dłużnika.

Ciężar dowodu, że poręczyciel poniósł z winy wierzyciela szkodę na skutek braku zawiadomienia o stanie opóźnienia dłużnika głównego i wykazanie wysokości tej szkody, obciąża w sądzie poręczyciela.


Odsetki od poręczyciela

Na inną możliwą szkodę wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 listopada 2005 r., sygn. akt V CK 301/05. Stwierdził w nim, iż jednym z podstawowych obowiązków banku jest natychmiastowe zawiadomienie poręczyciela, że kredytobiorca nie reguluje terminowo rat kredytu. Gdy bank zaniecha tego obowiązku lub wykona go z opóźnieniem, odpowiada za szkodę poniesioną przez poręczyciela, który spłacił dług kredytobiorcy. Za szkodę można uznać np. utratę możliwości zaspokojenia roszczenia poręczyciela z majątku dłużnika lub uiszczenie nienależnych odsetek, jeśli zostanie ustalone istnienie związku przyczynowego między opóźnieniem w powiadomieniu a zapłatą odsetek.

W tej sprawie bank w sposób prawidłowy dokonał zawiadomienia poręczyciela o niespłacaniu kredytu przez dłużnika dopiero po 8 miesiącach. W takiej sytuacji odsetki za okres od chwili, w której bank powinien dokonać zawiadomienia do chwili, w której zawiadomienia tego dokonał, stanowią szkodę poręczyciela.


Możliwość modyfikacji w umowie

W umowie poręczenia strony mogą zwolnić wierzyciela od obowiązku zawiadomienia poręczyciela o tym, że dłużnik główny spóźnia się z zapłatą, bo art. 880 K.c., który taki obowiązek wprowadza ma charakter względnie obowiązujący.

Oznacza to, że strony mogą go modyfikować czy wręcz wyłączyć. Dopuszczalne jest więc w umowie poręczenia przerzucenie na poręczyciela troski o ustalenie, czy dłużnik opóźnił się ze swoim świadczeniem. Z drugiej strony możliwe jest także zaostrzenie wymagań w tym względzie, np. poprzez wskazanie na konieczność dokonania zawiadomienia w określonej formie lub wraz z dołączeniem stosownych dokumentów, które wskazywałyby na to, iż dłużnik rzeczywiście nie spełnił świadczenia w należnym terminie - stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 października 2003 r., sygn. akt II CK 84/02.

Jeśli z umowy poręczenia nie wynika inaczej, wierzyciel nie musi czekać z żądaniem zapłaty od poręczyciela do czasu, aż egzekucja z majątku dłużnika głównego okaże się bezskuteczna. Może od razu pozwać poręczyciela.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 23.04.1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93 ze zm.)

www.KodeksCywilny.pl - Zobowiązania:

 Jeśli nie znalazłeś informacji, której szukasz,
wejdź do serwisu
www.VademecumPodatnika.pl » 
Więcej w zasobach płatnych

Serwis Głównego Księgowego

Gazeta Podatkowa

Terminarz

listopad 2024
PN WT ŚR CZ PT SO ND
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
13
14
16
17
18
19
21
22
23
24
26
27
28
29
30
sklep.gofin.pl - RABATY, NAGRODY, PROMOCJE
NEWSLETTERY
Fachowe czasopisma - PoznajProdukty.gofin.pl
Prawnik rodzinny omawia prawo rodzinne, prawo społeczne oraz spadki i darowizny
Charakterystyka i zawieranie umów cywilnych
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • dopasowania reklam w serwisach społecznościowych,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych oraz do śledzenia użytkowników, kliknięć i konwersji wyświetlanych reklam.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - dopasowania reklam w serwisach społecznościowych,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych oraz do śledzenia użytkowników, kliknięć i konwersji wyświetlanych reklam w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.