Przedawnienie roszczeń przewoźnika

Jeśli firma przewozowa nie otrzymała wynagrodzenia za wykonaną usługę, powinna stosunkowo szybko podjąć czynności zmierzające do wyegzekwowania należności. Przewoźników obowiązują jedne z najkrótszych, bo zaledwie roczne terminy przedawnienia. Dotyczą one zarówno wynagrodzeń za przewozy krajowe, jak i międzynarodowe.

Przewozy krajowe

Do umowy drogowego przewozu przesyłek na terenie kraju mają zastosowanie przepisy ustawy - Prawo przewozowe. Większość roszczeń dochodzonych na jej podstawie przedawnia się z upływem roku, w tym roszczenia przewoźnika o zapłatę przysługującego mu wynagrodzenia. Termin przedawnienia należy liczyć od dnia, w którym zapłata powinna była nastąpić (art. 77 ust. 3 pkt 4 Prawa przewozowego).

Prawo przewozowe przewiduje szczególne rozwiązanie: bieg przedawnienia zawiesza się na okres od dnia wezwania do zapłaty do dnia udzielenia na nie odpowiedzi, najwyżej jednak na okres trzech miesięcy (art. 75 ust. 1 Prawa przewozowego). Wezwanie do zapłaty uważa się za bezskuteczne, jeżeli dłużnik nie zapłacił dochodzonych należności w terminie 3 miesięcy od dnia doręczenia mu tego wezwania.

Niekiedy klienci firm przewozowych odmawiają zapłaty powołując się na to, że przesyłka dotarła z opóźnieniem. Sam fakt nieterminowego wywiązania się z umowy przez przewoźnika nie jest wystarczającą przesłanką do odmowy zapłaty. Przewoźnik ponosi wprawdzie odpowiedzialność odszkodowawczą za zwłokę w przewozie. Z art. 83 Prawa przewozowego wynika, że jeżeli wskutek zwłoki w przewozie powstała szkoda i nie jest to szkoda w przesyłce, to przewoźnik jest obowiązany do zapłacenia odszkodowania do wysokości podwójnej kwoty przewoźnego. Podstawą żądania odszkodowania jest zatem powstanie szkody. Jeśli zwłoka w przewozie nie spowodowała żadnej szkody, to nie ma podstaw do żądania odszkodowania od przewoźnika i potrącania odszkodowania z należnością za przewóz. Jeśli wskutek zwłoki powstała szkoda w przesyłce, to odszkodowanie oblicza się w inny sposób - na zasadach przewidzianych dla odszkodowań za uszkodzenie przesyłki.

Przewozy międzynarodowe

Również w przypadku wynagrodzenia za przewozy za granicę obowiązuje roczny termin przedawnienia wynikający z Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR). Stanowi ona, że roszczenia, które mogą wyniknąć z przewozów podlegających Konwencji, przedawniają się po upływie jednego roku (art. 32 Konwencji). Jednak w przypadku złego zamiaru lub niedbalstwa, które według prawa obowiązującego sąd rozpatrujący sprawę uważane jest za równoznaczne ze złym zamiarem, termin przedawnienia wynosi trzy lata. Termin przedawnienia z Konwencji CMR oblicza się począwszy od upływu trzymiesięcznego terminu od dnia zawarcia umowy przewozu. Dnia wskazanego wyżej jako wyjściowy dla biegu przedawnienia nie wlicza się do terminu przedawnienia. Termin przedawnienia ulega zawieszeniu na okres od dnia wezwania do zapłaty do dnia udzielenia na nie odpowiedzi, najwyżej jednak na okres trzech miesięcy.

W przypadku przewozów międzynarodowych również obowiązuje limit odszkodowania za szkody spowodowane nieterminową dostawą. Wynika on z art. 23 ust. 5 Konwencji CMR. Zgodnie z nim w razie opóźnienia dostawy, jeżeli osoba uprawniona udowodni, że wynikła stąd dla niej szkoda, przewoźnik obowiązany jest zapłacić odszkodowanie, które nie może przewyższyć kwoty przewoźnego.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 15.11.1984 r. - Prawo przewozowe (Dz. U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)

Konwencja z dnia 19.05.1956 r. o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) (Dz. U. z 1962 r. nr 49, poz. 238, sprost. Dz. U. z 1995 r. nr 69, poz. 352)