Przedawnienie wierzytelności stwierdzonej wyrokiem

Sąd w 2000 r. prawomocnie zasądził na moją rzecz należne wynagrodzenie tytułem wykonanych dla kontrahenta usług. Prowadzone od tego czasu egzekucje były bezskuteczne. Ostatnia z nich zakończyła się w 2015 r., z uwagi na brak majątku dłużnika. Chciałbym ponownie skierować do komornika wniosek egzekucyjny, jednak obawiam się, że doszło do przedawnienia mojej wierzytelności. Jak należy liczyć termin przedawnienia roszczeń orzeczonych wyrokiem sądu?

W opisanym przypadku nie doszło do przedawnienia należności głównej oraz przyznanych w wyroku kosztów postępowania sądowego. Zasady przedawnienia roszczeń cywilnoprawnych zostały uregulowane w Kodeksie cywilnym (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360). Jak powszechnie wiadomo, po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, z zasady może uchylić się od jego zaspokojenia.

Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 125 § 1 K.c. roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu przedawnia się z upływem 6 lat. Stwierdzone w ten sposób świadczenia okresowe należne w przyszłości (np. odsetki ustawowe za opóźnienie należne po uprawomocnieniu wyroku) przedawniają się natomiast z upływem 3 lat. Koniec terminu przedawnienia zwykle przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.

Należy przy tym pamiętać, że bieg przedawnienia przerywa się m.in. przez każdą czynność przed organem powołanym do egzekwowania roszczeń danego rodzaju przedsięwziętą bezpośrednio w celu zaspokojenia roszczenia. W razie przerwania przedawnienia przez tego typu czynność, przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie to nie zostanie zakończone. Czynnością przerywającą bieg przedawnienia jest zatem skierowany wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego w celu zaspokojenia danego roszczenia. Termin przedawnienia rozpoczyna swój bieg na nowo dopiero po zakończeniu egzekucji, co do niezaspokojonej części należności.

Treść przywołanych przepisów wskazywałaby, że wierzytelność, której dotyczy pytanie Czytelnika, przedawniła się w całości z końcem 2021 r. Ostatnie postępowanie podjęte w celu zaspokojenia roszczenia zakończyło się bowiem w 2015 r., a termin przedawnienia roszczenia stwierdzonego prawomocnym wyrokiem wynosi 6 lat.

Termin 6-letni został wprowadzony nowelizacją K.c. w 2018 r. Wcześniej roszczenia stwierdzone prawomocnym wyrokiem przedawniały się zasadniczo dopiero z upływem 10 lat. Zasądzone świadczenia uboczne przedawniały się natomiast podobnie jak obecnie, czyli po 3 latach. Zgodnie z przepisami przejściowymi do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie nowelizacji i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych stosuje się przepisy w nowym brzmieniu. Jeżeli jednak, zgodnie z nowymi przepisami, termin przedawnienia jest krótszy niż według przepisów poprzednich (tak jak w opisanym przypadku), bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem wejścia w życie nowelizacji (tj. 9 lipca 2018 r.). Ustawodawca zastrzegł jednocześnie, że jeżeli przedawnienie, którego bieg terminu rozpoczął się przed dniem wejścia w życie nowelizacji, nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu.

Gdyby zatem w przypadku Czytelnika zastosować 10-letni termin przedawnienia, roszczenie nie uległoby przedawnieniu jeszcze do 2025 r. (10 lat od zakończenia ostatniej egzekucji). Stosując nowy 6-letni termin, jednak licząc od daty wejścia w życie nowelizacji, roszczenie Czytelnika przedawni się w 2024 r. Zgodnie więc z przepisami przejściowymi należy przyjąć, że wierzytelność Czytelnika, w zakresie kwoty głównej i przyznanych kosztów sądowych, ulegnie przedawnieniu z końcem 2024 r.

W nowym wniosku kierowanym do komornika Czytelnik może również wnieść o egzekwowanie zasądzonych odsetek należnych do dnia uprawomocnienia wyroku oraz za okres 3 lat wstecz.