Przerwanie przedawnienia w wyniku częściowej wpłaty

Wystawiliśmy kontrahentowi fakturę za dostarczone mu towary. Ponieważ zalegał z zapłatą, wysłaliśmy mu wezwanie, po którym uregulował tylko część długu (ok. 25%). Nigdy nie składał reklamacji ani nie kwestionował jakości dostarczonego towaru. Po ostatnim wezwaniu do zapłaty odpisał nam, że minęły już dwa lata od terminu zapłaty na fakturze, więc nasze roszczenie jest już przedawnione. Czy nic już w tej sprawie nie możemy zrobić?

Roszczenia z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy przedawniają się z upływem dwóch lat. Wynika to z art. 554 Kodeksu cywilnego. Przepis ten ma odpowiednie zastosowanie również do umowy dostawy (art. 612 K.c.). Bieg terminu przedawnienia należy liczyć od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne, czyli dnia, w którym kontrahent miał obowiązek zapłacić za towar. Nie oznacza to jednak, że w tym konkretnym przypadku roszczenie jest już przedawnione. Termin przedawnienia może bowiem zostać przerwany, co ma taki skutek, że po przerwaniu należy go liczyć od początku (art. 124 § 1 K.c.).

Jednym ze sposobów przerwania przedawnienia jest uznanie roszczenia przez dłużnika (art. 123 § 1 pkt 2 K.c.). Zarówno w orzecznictwie sądowym, jak i nauce prawa przyjmuje się, że częściowa wpłata jest traktowana jako uznanie roszczenia przez dłużnika. Nie ma przy tym znaczenia to, czy dłużnik miał świadomość, że tym samym przerywa bieg terminu przedawnienia. Uznaniem tzw. niewłaściwym, przerywającym termin przedawnienia jest np. zapłata odsetek, częściowe wykonanie zobowiązania (chyba że z okoliczności wynika, że dłużnik taką wpłatę traktował jako uregulowanie całego długu), zwrócenie się przez dłużnika do wierzyciela z prośbą o rozłożenie należności na raty, odroczenie terminu płatności, obniżenie odsetek, zwolnienie z długu.

W wyroku z dnia 26 sierpnia 2004 r., sygn. akt I CK 133/04, Sąd Najwyższy stwierdził, że uznanie niewłaściwe nie jest ani przyznaniem faktu, ani oświadczeniem woli dłużnika, lecz rejestracją aktualnego stanu jego świadomości. Uzewnętrznienie jej przez zapłatę części długu, z mocy prawa spowodowało przerwanie biegu przedawnienia.

Częściowa zapłata przez dłużnika traktowana jest jako uznanie roszczenia, które przerywa bieg terminu przedawnienia roszczeń.

Aby ocenić, czy w tym konkretnym przypadku roszczenie uległo już przedawnieniu, należy sprawdzić, kiedy miała miejsce częściowa wpłata. Jeśli nastąpiła ona w ciągu ostatnich dwóch lat, to roszczenie nie jest jeszcze przedawnione - bo od momentu dokonania częściowej wpłaty należy na nowo liczyć dwuletni termin przedawnienia roszczeń dostawy o zapłatę za dostarczony w ramach działalności jego przedsiębiorstwa towar. Gdyby częściowa wpłata miała miejsce wcześniej (tzn. gdyby upłynęły już dwa lata od jej dokonania), to niestety roszczenie o zapłatę będzie już przedawnione.