Termin wypowiedzenia umowy agencyjnej

Zawarliśmy umowę agencyjną z przedsiębiorcą, który w naszym imieniu sprzedaje produkowane przez nas urządzenia. Nie jesteśmy zadowoleni ze współpracy i chcemy tę umowę wypowiedzieć. Jakie terminy wypowiedzenia należy zastosować?

Na podstawie umowy agencyjnej przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, do stałego pośredniczenia, za wynagrodzeniem, przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do zawierania ich w jego imieniu (art. 758 § 1 Kodeksu cywilnego).

Jeżeli umowa z agentem została zawarta na czas nieoznaczony, to każda ze stron może ją wypowiedzieć z zachowaniem terminu wypowiedzenia i bez konieczności wskazywania przyczyny wypowiedzenia. Termin wypowiedzenia zależy od tego, jak długo umowa łączyła strony. Umowa może być wypowiedziana miesiąc naprzód w pierwszym roku, na dwa miesiące naprzód w drugim roku oraz na trzy miesiące naprzód w trzecim i następnych latach trwania umowy. Ustawowe terminy wypowiedzenia nie mogą być skracane (art. 764¹ K.c.). Można je jednak w umowie wydłużyć. Zatem w pierwszej kolejności należy sprawdzić treść umowy. W razie wydłużenia terminów wypowiedzenia termin ustalony dla dającego zlecenie nie może być krótszy niż ustalony dla agenta. Przedłużenie terminu dla agenta powoduje takie samo przedłużenie dla dającego zlecenie. Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, termin wypowiedzenia upływa z końcem miesiąca kalendarzowego.

Umowa agencyjna może również zostać wypowiedziana z powodu niewykonywania przez drugą stronę obowiązków w całości lub w znacznej części albo z powodu zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności. W takich przypadkach umowę można wypowiedzieć ze skutkiem natychmiastowym. Nie ma też znaczenia, czy umowę zawarto na czas oznaczony, czy nieoznaczony. Jeżeli wypowiedzenia dokonano na skutek okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność druga strona, jest ona zobowiązana do naprawienia szkody poniesionej przez wypowiadającego w następstwie rozwiązania umowy (art. 764² K.c.).

Co, jeśli umowę zawarto na czas oznaczony i nie zachodzą "nadzwyczajne okoliczności" ani nie można zarzucić drugiej stronie niewykonywania obowiązków? Takiej umowy nie można swobodnie wypowiedzieć - tym różnią się umowy zawarte na czas oznaczony od umów na czas nieoznaczonych. Wątpliwe jest też wprowadzanie do umowy na czas oznaczony postanowień pozwalających na swobodne wypowiedzenie jej przed upływem terminu, na jaki została zawarta.

Możliwe jest przekształcenie umowy agencyjnej zawartej na czas oznaczony w umowę na czas nieoznaczony. Z art. 764 K.c. wynika bowiem, że umowę zawartą na czas oznaczony, a wykonywaną przez strony po upływie terminu, na jaki została zawarta, poczytuje się za zawartą na czas nieoznaczony. W razie takiego przekształcenia umowę można swobodnie wypowiedzieć, przy czym do obliczenia obowiązującego terminu wypowiedzenia (który zależy od długości trwania umowy) wlicza się okres, na jaki była zawarta umowa na czas oznaczony.