Wypowiedzenie umowy pożyczki

Firma podpisała umowę pożyczki z jednym z kontrahentów. W jakim terminie można tę umowę wypowiedzieć? Kto powinien zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych od pożyczki?

Jeśli w umowie określono termin zwrotu pożyczki, to zasadą jest, że pożyczka powinna zostać zwrócona w tym terminie. Dopuszczalne jest zawarcie umowy, w której termin zwrotu pożyczki nie zostanie oznaczony. W takiej sytuacji pożyczkobiorca zobowiązany jest zwrócić pożyczkę w ciągu 6 tygodni po wypowiedzeniu przez dającego pożyczkę (art. 723 Kodeksu cywilnego, Dz. U. z 1964 r. nr 16, poz. 93 ze zm.). Termin wypowiedzenia liczy się od dnia dotarcia oświadczenia o wypowiedzeniu do pożyczkobiorcy w taki sposób, że mógł się on zapoznać z jego treścią.

Jeżeli pożyczkodawca wprawdzie zawarł już z pożyczkobiorcą umowę, ale jeszcze nie przekazał mu przedmiotu pożyczki, to wyjątkowo może on odstąpić od umowy i uniknąć tym samym obowiązku wydania pożyczki. Podstawą do tego jest art. 721 K.c. Wynika z niego, że dający pożyczkę może odstąpić od umowy i odmówić wydania przedmiotu pożyczki wtedy, gdy jej zwrot jest wątpliwy z powodu złego stanu majątkowego drugiej strony. Uprawnienie to nie przysługuje dającemu pożyczkę, jeżeli w chwili zawarcia umowy wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć o złym stanie majątkowym drugiej strony. W razie sporu to pożyczkodawca będzie musiał udowodnić, że miał podstawy do odstąpienia od umowy, bo stan majątkowy kontrahenta był zły, co powodowało, że zwrot pożyczki był wątpliwy.

6 tygodni - okres wypowiedzenia umowy pożyczki, gdy strony nie przewidziały terminu jej zwrotu.

Gdy pożyczka została już wydana, to możliwość żądania jej wcześniejszego zwrotu niż przewiduje to umowa jest bardzo ograniczona. W sytuacji gdy dłużnik stał się niewypłacalny albo jeżeli wskutek okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność, zabezpieczenie wierzytelności uległo znacznemu zmniejszeniu, wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia bez względu na zastrzeżony termin. Nie musi w tym celu odstępować od umowy czy składać oświadczenia o jej wypowiedzeniu - wystarczy żądanie wcześniejszego zwrotu pożyczki. Takie rozwiązanie przewiduje art. 458 K.c. Stan niewypłacalności ma miejsce wtedy, gdy majątek dłużnika nie wystarcza na pokrycie wierzytelności. Krótkotrwałe i przejściowe wstrzymanie spłaty długów nie jest niewypłacalnością. Pojęcia "niewypłacalność" nie należy utożsamiać z pojęciem "zły stan majątkowy" z art. 721 K.c. - niewypłacalność jest stanem znacznie poważniejszym.

Podatek od czynności cywilnoprawnych powinien zapłacić pożyczkobiorca. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej (art. 3 ust. 1 ustawy). Przy umowie pożyczki należy przez to rozumieć zawarcie umowy pożyczki, a nie jej wydanie. Na złożenie deklaracji podatkowej i zapłatę podatku jest 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego. Wynika to z ustawy o PCC (Dz. U. z 2010 r. nr 101, poz. 649 ze zm.).